پیش بهار، مسعود(21 اردیبهشت۱۳۶۱-16 تیر ۱۳۴۱)، معاون طرح و عملیات قرارگاه نصر نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

مسعود (شاهپور) در بخش آغاجاری از توابع شهرستان بهبهان متولد شد. ۳ خواهر و ۲ برادر داشت و او ششمین  فرزند بود. برادر بزرگترش در همان کودکی درگذشت و برادر کوچکترش با معلولیت جسمی و ذهنی به دنیا آمد. پدرش حسین، کارگر شرکت نفت و مادرش جواهره، خانه‌دار بود.(ادارۀ‌ثبت‌احوال‌شهرستان ...) با توجه به ماموریت‌های شغلی پدرش، خانواده هم مدام در مهاجرت بودند. اخرین محل کار وی در شهر آغاجاری بود و بعد از آن، به شهر بهبهان بازگشتند. مسعود در دو سالگی پدرش را بر اثر سکتۀ قلبی از دست داد و مادرش برای تامین معیشت خانواده به پخت نان و خیاطی و مسعود هم به کارگری و کار ساختمانی پرداخت. (جوانبخت،از نسل،ص۱۳-10)

او در ۱۳۴۷ش در دبستان اسفند (شهیدان رستگار) دورۀ ابتدایی و در سال ۱۳۵۲ش در مدرسۀ دکتر معین (حافظ)، دورۀ راهنمایی را سپری کرد و در ۱۳۵۶ش در هنرستان کوروش کبیر(بدیع‌زادگان/آیت‌الله سعیدی) در رشتۀ برق صنعتی به تحصیل پرداخت.

در ۱۳۵۷ش با شدت گرفتن  اعتراضات مردمی علیه حکومت پهلوی، همراه دانش‌آموزان دیگر ضمن شرکت در فعالیت‌های انقلابی، باعث تعطیلی مدرسه شد.(حسین‌زاده) پس از پیروزی انقلاب اسلامی در هنرستان به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی  از جمله  تشکیل انجمن اسلامی، راه‌اندازی کتابخانه، برگزاری مراسم فرهنگی و سخن‌رانی ، اردوهای دانش‌آموزی همراه با آموزش‌های نظامی و کوهنوردی پرداخت.( جوانبخت، از نسل... ،ص۲۷) نسبت به برگزاری نماز جماعت در هنرستان اهتمام داشت و زمانی که آب آن‌جا قطع بود با پیگیری مستمر تانکر آب از شهرداری به هنرستان می‌آورد. (خورشیدی‌فرد)

از دیگر فعالیت‌های مسعود در این مقطع حضور او در گروه‌های جهاد سازندگی و خدمت‌رسانی به روستاهای محروم شهرستان بود، مانند برق‌کشی به منازل، بنّایی و رفع مشکلات ساختمانی و کمک به کشاورزان در کاشت و برداشت محصولات کشاورزی.(حسین‌زاده)

او از افراد موثر در راه‌اندازی اتحادیۀ انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان شهرستان بهبهان بود و در این انجمن با همکاری حجت‌الاسلام عبدالکریم بخردیان (مسئول وقت کمیتۀ انقلاب اسلامی و مسئول بنیاد شهید انقلاب اسلامی بهبهان) به فعالیت‌های سیاسی می‌پرداخت. مسعود همچنین اولین نمایشگاه کتاب را پس از انقلاب در ۱۳۵۸ ش در بهبهان برپا کرد (جوانبخت، از نسل... ،ص۳۴) از دیگر فعالیت‌های او تاسیس انجمن اسلامی شهید مطهری، راه‌اندازی کتابخانه و تشکیل کلاس‌های اخلاق و قرآن در مسجد و مدیریت آن بود. ( سردار ...، ص۵؛ جوانبخت، از نسل...،ص۲۸-17) 

در سال ۱۳۵۸ یک کمیتۀ خبری از طرف فرمانداری شهرستان بهبهان راه‌اندازی شد، در این کمیته نیاز به نصب بلند‌گو در سطح شهر بود، مسعود به همراه دوستان خود این بلندگوها را نصب کرد.(حسین‌زاده) در سال ۱۳۵۸علاوه بر انجام وظیفه در انجمن اسلامی با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و جهاد سازندگی شهرستان بهبهان همکاری داشت. (جوانبخت، از نسل... ،ص۲۱و۲۷) در سال ۱۳۵۸ شهرهای شادگان، ماهشهر و سربندر دچار سیلاب شدند. یکی از مشکلات مردم این مناطق که عمدتا دامدار بودند، تامین علوفه بود. مسعود به همراه اعضای انجمن اسلامی هنرستان، تأمین علوفه و توزیع آن بین دامداران را برعهده گرفت.( سردار...، ص۱۰)

مسعود در ۱۳۵۹ دیپلم خود را در رشتۀ برق از هنرستان آیت‌الله سعیدی دریافت کرد. .(ادارۀ‌آموزش‌و‌پرورش...) در ابتدای ۱۳۵۹ش پس از عضویت در بسیج بهبهان، یک دورۀ کوتاه و فشردۀ نظامی را سپری کرد و  به فعالیت در بسیج پرداخت.( سردار...،ص ۷)

در روزهای اولیۀ جنگ تحمیلی، در کنترل تردد و سازمان‌دهی گشت‌های شبانه و ایجاد امنیت در شهر بهبهان فعالیت داشت.(حسین‌زاده، بش) و ۱۰ روز پس از آغاز جنگ برای جابه‌جایی مهمات ارتش به اهواز اعزام شد  و پس از ۱۰ روز برای  گذراندن آموزش‌های نظامی به بهبهان بازگشت. (معماریان) مسعود در فروردین۱۳۶۰ش با سمت بسیجی تک‌تیرانداز در عملیات ۲۵ فروردین ۱۳۶۰ش، در جبهۀ شوش شرکت کرد. (جوانبخت، از نسل...،ص۲۳-22؛سپاه...،گواهی...)  

در ۲ اردیبهشت۱۳۶۰ به عضویت رسمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بهبهان درآمد.(سپاه...،گواهی...) منطقۀ ۸ سپاه در همین زمان  به شناسایی و ثبت‌نام از افراد برای دورۀ عالی اطلاعات و عملیات اقدام کرد. مسعود از طرف سپاه بهبهان برای حضور در این دوره معرفی و توسط حسن باقری(مسئول وقت اطلاعات و عملیات قرارگاه کربلا) انتخاب شد. (حسین‌زاده، بش) این دوره در تابستان ۱۳۶۰ در تهران برگزار شد و یکی از مربیان او علی صیاد شیرازی بود.(سردار...، ص ۱۸) بعد از پایان دوره در قرارگاه کربلا و در واحد طرح و عملیات مشغول به کار شد. (جعفری، بش؛ جوانبخت، از نسل... ،ص۲۵-22) در ۱۳۶۰ش حسن باقری، مسعود را به عنوان معاون خود در معاونت طرح و عملیات قرارگاه کربلا منصوب کرد. مسعود در بسیاری از کارها از حسن باقری الگو می‌گرفت.( همو، از نسل...،ص۳۲و۳۷)

مسعود به علت مسئولیت‌های مختلف، چندان  به مرخصی نمی‌رفت و اغلب، افراد برای ملاقات او در شهر، به مسجد می‌رفتند و حتی گاهی  مادر و خواهران‌اش برای دیدار او به قرارگاه کربلا و یا سایر نقاط جبهه می‌رفتند و کمتر موفق به ملاقات او می‌شدند. (اصلانی، بش)

مسعود پیش‌بهار و امین شریعتی به دستور حسن باقری، در معاونت عملیات قرارگاه کربلا مامور تهیۀ طرح عملیاتی طریق‌القدس(8 آذر ۱۳۶۰ش) در جبهۀ جنوبی در بستان با هدف آزادسازی شهر بستان و رسیدن به مرز بین المللی در چزابه شدند که پس از انجام شناسایی‌های لازم پس از چند روز، مسعود، پیش‌نویس این طرح را ارائه داد  و به تأیید فرماندهان رسید.(شریعتی، اعتماد...، بش) پس از عملیات طریق‌القدس، حسن باقری فرماندهی قرارگاه نصر را برعهده گرفت و مسعود را به عنوان مسئول طرح و عملیات این قرارگاه منصوب کرد.(سپاه....،گواهی...)

در عملیات فتح‌المبین(2 فروردین۱۳۶۱) در جبهۀ جنوبی، شوش و دزفول، با هدف آزادسازی غرب  رودخانۀ کرخه و جادۀ دزفول- دهلران و تامین اندیمشک، شوش، دزفول و جادۀ اندیمشک- اهواز، مسعود به همراه حسن باقری در طراحی عملیات نقش موثری داشتند.(حکیم‌الهی، برای...،ص ۳۲) مسعود با بررسی شرایط جغرافیایی منطقه و اشراف به عدم امکان شناسایی این عوارض توسط دشمن ،استفاده از جاده را به عنوان جایگزین مطرح کرد که این تصمیم عامل مهمی در پیشبرد عملیات بود.(جوانبخت، از نسل...،ص ۴۵-42)

در این عملیات  مسعود دو بار بر اثر اصابت ترکش خمپاره از ناحیۀ پا زخمی شد اما هیچ‌کس اطلاع نداشت و پس از ترخیص از بیمارستان مجدداً به مقر خود بازگشت. (جوانبخت،حکایت...) او پس از مدتی عضو واحد مهندسی رزمی قرارگاه نصر شد . (حکیم‌الهی، من...؛ بش)

در عملیات بیت‌المقدس(10 اردیبهشت ۱۳۶۱) با هدف تصرف تپة ۱۸۲ در منطقة مرزی فکه، مسعود به عنوان مسئول طرح و عملیات قرارگاه نصر وظیفه داشت تا قرارگاه و یگان‌های تابعه را برای حضور در این عملیات مهیا کند. (خورشیدی‌فرد) در مرحلۀ سوم این عملیات (۲۱ اردیبهشت ۱۳۶۱) دشمن با مقاومت سرسختانه و پاتک‌های فراوان به تیپ ۳۱ عاشورا و تیپ ۲۷ حضرت رسول(ص) باعث کند شدن پیش‌روی آنان شد. مسعود از طرف فرماندهی قرارگاه نصر مأموریت یافت در منطقۀ عملیاتی از روند عملیات گزارش تهیه کند و به قرارگاه بازگردد. با توجه به تاخیر بیش از حد  وی در بازگشت ، حسن باقری وضعیت او را جویا شد. فرماندۀ تیپ ۳۱ عاشورا به وسیلۀ بی‌سیم بازگشت مسعود را به فرمانده قرارگاه نصر اطلاع داد، اما تماس با او میسر نشد و پس از پیگیری، مشخص شد که در راه بازگشت به قرارگاه نصر به شهادت رسیده است. .(شریعتی)

دربارۀ نحوۀ شهادت مسعود پیش‌بهار دو روایت وجود دارد: بر اساس گواهی شهادت سپاه پاسداران بهبهان «ایشان در حین عملیات بیت‌المقدس ضمن رفتن از محوری به محور دیگر بر اثر تصادف خودرو در محور شادگان (دارخوین) به فیض شهادت نائل گردیده است.»(سپاه...گواهی...، بش)

اما طبق گواهی فوت صادره از بهداری بهبهان علت شهادت، اصابت ترکش در منطقۀ دارخوین بوده است. به نظر می‌رسد مسعود که بر اثر ترکش در منطقۀ عملیاتی مجروح شده بود ضمن انتقال به عقبه، در تصادف خودرو به شهادت رسیده است.او را به بیمارستان امام خمینی(ره) ماهشهر انتقال دادند و با رسیدن پزشک معالج، او تنها مشخصات خود را گفت و بلافاصله به شهادت رسید.(شبکه...، بش)

مسعود  اولین کسی بود که از مسجد شهید مطهری بهبهان به شهادت رسید .برای وی در بهبهان با حضور جمع کثیری از مردم و مسئولان تشییع جنازۀ با شکوهی برگزار شد(خورشیدی‌فرد) تا آن زمان مردم و حتی دوستان‌اش نمی‌دانستند که او در جبهه‌های نبرد چه مسئولیت و جایگاهی داشته‌است و بعد از تشریح شخصیت و توانایی‌های مسعود بوسیلۀ غلامعلی رشید(فرمانده وقت قرارگاه فتح) و تعدادی دیگر از فرماندهان عالی‌رتبۀ جنگ در بهبهان، مردم به نقش مهم او در میدان‌های نبرد پی‌بردند. (جوانبخت،حکایت...، بش)

صیاد شیرازی در ۱۳۶۲ که برای مراسم سالگرد شهادت مجید بقایی به بهبهان آمده بود به زیارت مزار شهید پیش‌بهار ‌رفت و گفت که مسعود در دورۀ اطلاعات عملیات از بهترین شاگردان من بوده است.(از نسل...،ص۳۶)

ویژگی‌های اخلاقی:

متواضع، متین، بی‌ریا و از تظاهر بسیار متنفر بود و به دوستان‌اش احترام فراوان می‌گذاشت. از مسئولیت‌های خود صحبت نمی‌کرد و تنها می‌گفت مثل همۀ بسیجی‌ها و رزمندگان در حال خدمت و سرباز صاحب‌الزمان(عج) هستم. همیشه هنگام صرف غذا زودتر از همه از سر سفره برمی‌خاست تا ظرف‌ها را بشوید.

به برادر و خواهران خود احترام می‌گذاشت، به خصوص برادر کوچکترش قدرت‌الله که دارای معلولیت جسمی و ذهنی بود . در زمان مرخصی کارهای‌اش را انجام می‌داد و او را به گردش می‌برد. در رعایت بیت‌المال می‌کوشید و در جبهه  در استفادۀ شخصی از تلفن هزینۀ آن را می‌پرداخت. با وجود وضعیت نامناسب مالی به محرومان کمک می‌کرد. (جوانبخت، از نسل... ،ص۴۰-12)

بسیار شجاع و تیزهوش بود و با قدرت یادگیری و تحلیل‌های مسلط، توانایی خود را در فرماندهی نشان می‌داد. اعتقاد راسخی به امر‌به‌معروف و نهی‌از‌منکر داشت و معتقد بود حیات جامعه منوط به آن است.  اشتباهات دیگران را در هر سطح و موقعیت تذکر می‌داد و محافظه‌کار نبود.( جوانبخت،حکایت...، بش)

او  در دوران تحصیل کم‌صحبت و منظم و خوش‌لباس و از شاگردان ممتاز بود و در کلاس درس به راحتی به زبان انگلیسی صحبت می‌کرد و در درس به  هم‌کلاسی‌های خود یاری می‌رساند. (حسین‌زاده)

در عین حال نوجوانی مغرور، شجاع و نیز مهربان بود و تلاش می‌کرد نسبت به پیرامون خود بی‌تفاوت نباشد. در شانزده سالگی در سفری به مشهد در مقابل آزار یک دختر جوان در قطار، با کشیدن ترمز و توقف آن با مزاحمان برخورد کرد. در مدرسه چندین بار به دلیل اعتراض به نحوۀ تنبیه و تشویق دانش‌آموزان بوسیلۀ اولیای مدرسه، به شدت تنبیه شد. (جوانبخت، از نسل...،ص۱۴-11)

مآخذ:  ادارۀ‌آموزش‌و‌پرورش شهرستان بهبهان؛ گواهی پایان تحصیلات متوسطه، موجود در اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خوزستان ؛ ادارۀ ثبت احوال شهرستان بهبهان؛ اصلانی، حمید، شهید حسن باقری به روایت بی‌سیم‌چی‌اش، بارگذاری:۲۶ خرداد ۱۳۹۵،مشرق نیوز،<www.mashreghnews.ir، دسترسی: ۲۵ آبان ۱۴۰۰؛ جعفری، فتح‌الله، حسن باقری کجا و چگونه فرماندهان عالی‌رتبۀ نظامی ایران را کشف کرد؟، بارگذاری:۹ بهمن۱۳۹۷ ، خبرگزاری دفاع مقدس،<defapress.ir>، دسترسی: ۱۰ آبان ۱۴۰۰؛ جوانبخت ،محمود، از نسل بهار، تهران: روایت فتح، ۱۳۸۸ش؛ جوانبخت ، محمود، حکایت سرداران(سردار شهید مسعود پیش‌بهار)، لوح فشردۀ تصویری، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، سپاه پاسداران و گروه حماسه و دفاع شبکۀ یک سیمای جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۹ ش؛ حسین زاده ،امیر،(هم‌رزم شهید) مصاحبه با مؤلف، ۲۰ خرداد ۱۴۰۰؛  حکیم‌الهی، حمید، برای چشمان نجیب مسعود ، ماهنامۀ فرهنگی اجتماعی سیاسی فکه ، ویژه‌نامۀ تیپ ۱۵ امام حسن مجتبی‌(ع) ؛ اسفند ۱۳۸۷؛ حکیم‌الهی ، حمید ، من فرمانده ۱۹ سال دارم، ماهنامۀ فرهنگی اجتماعی سیاسی فکه؛ اردیبهشت ۱۳۸۹؛ خورشیدی‌فرد، احمد ، از آسمان، لوح فشردۀ تصویری، گروه اجتماعی شبکۀ دو سیمای جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۱ش؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بهبهان، گواهی شهادت، سند مورخ ۷ آبان ۱۳۶۶، موجود در ادارۀ کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خوزستان؛ سردار شهید مسعود پیش‌بهار،کوچۀ شهید( ویژه‌نامۀ ادبیات و هنرمقاومت شهرستان بهبهان)، شمارۀ یازدهم، سال چهارم، بهار ۱۳۹۱؛ شبکۀ بهداری بهبهان، گواهی فوت،سند بی‌تا، سند بش، موجود در ادارۀ کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خوزستان؛ شریعتی، امین، اعتماد شهید باقری به یک جوان شگفتی‌ساز، بارگذاری:۲۵اردیبهشت ۱۳۹۹، خبرگزاری دفاع مقدس،<defapress.ir>، دسترسی: ۱۸ آبان ۱۴۰۰؛ شریعتی، امین، مصاحبه با مؤلف، ۱۸ دی ۱۴۰۱؛ معماریان، حمید(هم‌رزم شهید)، مصاحبه با مؤلف، ۱۶ تیر ۱۴۰۰.